25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022 - ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’.
Ὡς
τῶν αἰχμαλώτων ἐλευθερωτής, καὶ τῶν πτωχῶν ὑπερασπιστής, ἀσθενούντων
ἰατρός, βασιλέων ὑπέρμαχος, Τροπαιοφόρε Μεγαλομάρτυς Γεώργιε, πρέσβευε
Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
ΟΜΟΡΦΟΚΚΛΗΣΙΑ
ΜΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΝΝΕΑ ΑΙΩΝΩΝ
Στο Γαλάτσι είναι ένας από τους ομορφότερους Ναούς της Αττικής, αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο.
Χτίστηκε στο τρίτο τέταρτο του του 12ου αιώνα. Πρόκειται για έναν
μικρών διαστάσεων δίστυλο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με παρεκκλήσιο στη
νότια πλευρά, περίπου σύγχρονο με τον αρχικό ναό, με μεταγενέστερο
νάρθηκα στη δυτική. Ο τρούλος είναι αθηναϊκός.
Η παράσταση που ξεχωρίζει είναι ο Παντοκράτορας στο θόλο.
Ο
Άγιος Γεώργιος ο μάρτυς είναι ένας από τους πιο γνωστούς Αγίους της
Χριστιανοσύνης. Η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Απριλίου και στο παρελθόν
αποτελούσε ορόσiμο για την αρχή της Άνοιξης και τον κύκλο των γεωργικών
και κτηνοτροφικών εργασιών. Σήμερα θεωρείται προστάτης του Πεζικού και
των Προσκόπων.
Γεννήθηκε
γύρω στο 280 μ.Χ. από χριστιανούς γονείς. Ο πατέρας του ήταν
αξιωματικός. Κατατάχτηκε νωρίς στο ρωμαϊκό στρατό και διακρίθηκε για τον
ηρωισμό και το ήθος του. Όταν το 303 μ.Χ., στα χρόνια του Διοκλητιανού,
έγιναν οι διωγμοί, ο Άγιος Γεώργιος έμεινε σταθερός στην πίστη του παρά
τα φοβερά βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλαν.
Η
Ομορφοκκλησιά ή Εύμορφη Εκκλησιά, όπως την έλεγαν παλιότερα, στο
Γαλάτσι, είναι ένας από τους ομορφότερους ναούς της Αττικής αφιερωμένη
τη μνήμη του Αγίου Γεωργίου. Χτίστηκε στο τρίτο τέταρτο του 12ου αιώνα
πάνω σε ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής που κι αυτή με τη σειρά της
είχε οικοδομηθεί πάνω στα λείψανα αρχαίου ναού. Πιθανόν να ήταν το
καθολικό (κεντρική εκκλησία) μοναστηριού.
Πρόκειται
για έναν δίστηλο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με παρεκκλήσιο (13ου ή
14ou αι.) στη νότια πλευρά και νάρθηκα (15ου ή 16ου αι.) στη δυτική.
Στην ανατολική όψη του προβάλλουν δύο αψίδες των Ιερών του κυρίως ναού
και του παρεκκλησίου. Ο τρούλος είναι 'αθηναϊκός', δηλαδή το τύμπανο του
είναι ιδιαίτερα υψηλό σε σχέση με τη διάμετρο του και εξωτερικά φέρει
κιονίσκους στις ακμές του οκταπλεύρου που σχηματίζεται. Η τοιχοδομία στο
παλαιότερο τμήμα του είναι ισοδομική με πλινθοπερίκλειστο σύστημα,
ιδιαίτερα φροντισμένη έτσι ώστε ο κάθε οικοδομικός λίθος, ίσος περίπου
σε μέγεθος με τους άλλους, να περιβάλλεται από σειρά πλίνθων (τούβλων)
δημιουργώντας
διχρωμία.
Αξιοσημείωτα
είναι τα λείψανα αρχαίων κτηρίων που έχουν εντοιχιστεί στο κτίσμα αλλά
και τα ακιδογραφήματα, χαράγματα δηλαδή στις πέτρες, που μετέδιδαν
μηνύματα ή κατέγραφαν γεγονότα στην εποχή της Τουρκοκρατίας.
Σήμερα
ο ναός δεν λειτουργεί παρά μόνο στην εορτή του Αγίου Γεωργίου καθώς
έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο από την Α' Εφορία Βυζαντινών
Αρχαιοτήτων το 1921.
Ένας
ναός που το όνομά του και μόνο φανερώνει τη χάρη και την κομψότητα της
κατασκευής και της διακόσμησής του! Αναφέρεται ως «Μουσείο Αγιογραφίας»
και ως «Διδακτήριο».
Είναι
διακοσμημένος με εξαίρετες τοιχογραφίες του 13ου αι. αν και σημαντικό
μέρος τους έχει καταστραφεί. Η παράσταση που ξεχωρίζει για την κομψότητά
της και τον τρόπο κατασκευής είναι η τοιχογραφία του Παντοκράτορα στο
θόλο. Ο μεγάλος ζωγράφος και μελετητής της παράδοσής μας Φώτης
Κόντογλου, που συντήρησε το 1956 τις τοιχογραφίες, έλεγε «έχει ένα
μυστήριο, λες και δεν το 'κανε χέρι ανθρώπου». Υποστήριζε πως πρόκειται
για την καλύτερη απόδοση του Παντοκράτορα σε ολόκληρη την Ανατολή!
Ο
νάρθηκας κοσμείται με σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου, με
παραστάσεις Αγίων, Ασκητών, Αποστόλων, της Παναγίας με Αρχαγγέλους,
Προφητών. Συνθέσεις όπως η Μεταμόρφωση, η Βαϊοφόρος, ο Μυστικός Δείπνος
κοσμούν τον υπόλοιπο ναό και το παρεκκλήσιο.
Πηγή: Μελέτη των μαθητών του 6° Γυμνασίου Γαλατσίου, υπό τη διεύθυνση της φιλολόγου κας Γεωργίας Αγγελοπούλου. (Απρίλιος 2010)